Wednesday, March 22, 2017

Vidya Dana tetuwek dana punia

Pengawya : I Putu Widya Candra Prawartana, S.Pd
Om Swastyastu

Pinih ajeng suksma atur uningayang titiang, majeng ring sang ugra wakya antuk galah sane sampun prasida kapaica ring padewekan titiang. Sadurung ngalantur titiang matur lugrayang minakadi padewekan titiang ngaturang rasa sasanti angayubagia, pinaka niyasa padma hredaya kadulurin rasa sembah subakti susrusha katur riin majeng ring kawentenan linggih Ida Sang Hyang Amurbeng Sarat, dumadak sida tumuus suecan ida ngicen wara nugraha karahajengan majeng ring ida dane semeton sareng sami asapunika taler ring padewekan titiang. Sih sanmantan Ida Sang Hyang Parama Kawi ngicen wara nugraha wantah prasida jagi pacang kanggen titiang gaguat dumadak prasida titiang matur-atur ritatkalaning subha dewasa rahinane mangkinne puniki.
“OM Anobhadrah Kratawo Yantu Wiswatah”
(Mogi-mogi pikayunan sane dahat mautama prasida mijil saking pangidering bhuana)
            Angga manggala nayaka panureksa sane dahat mustikayang titiang asapunika taler majeng ring para pamilet utshawa pidarta basa bali ring warsa 2016 maka miwah ratu ida dane semeton sareng sami sane banget tresna sihin titiang mungguing bantang babaos sane jagi atur uningayang titiang nenten wenten tios wantah ngeninin saparindikan “ Nincapang Pemargi Vidya Dana tatuwek  Dana Punia.”  
Ida dane sareng sami sane dahat kusumayang titiang ring sajeroning titiang mahbahang kalih nguningayang sadaging ipun pacang bahbahang titiang manut palet-paletan sakadi asapuniki :
-          Napi mahawinan pemargi vidya dana tatuwek dana punia sane aturang titiang ?
-          Asapunapi parikrama pidabdab nincapang pamargi vidya dana pinaka sinalih tunggil bacakan ring daging katattwan dana puniane punika  ?
-          Asapunapi kasukseman vidya dana nganutin sinalih tunggil bacakan ring dana punia ?
Ida dane sareng sami, napi mawinan pemargi vidya dana  tatuwek dana punia sane jagi aturang titiang, sane mahawinan titiang ngaturang daging vidya danane punika, sane kapertama wantah mawiwit saking kawentenan pakibeh aab jagat sekadi mangkin sane ketah kabaos era kesejagatan utawi zaman globalisasi, bilih-bilih ring kewentenan pemargi para yowanane sane maurip iriki ring jagat pulina Bali pemarginnyane wantah sampun iwang turmaning awor tanpa wates ritatkalaning maparilaksana tan kadasarin antuk daging-daging katattwan agama hindune. Akeh sane jagi imbayang titiang parilaksana para yowanane sane sampun lali ring sikian lipia ring angga tan ngajinan pawarah-warah sang maha guru minakadi ipun parilaksanannyane kebut-kebutan ring margi, minum-minuman keras, narkoba, brunaho, gantung diri, nyetik masrana sianida, pemerkosaan, nerobos lampu barak, saha tan eling ring raga tan medalem jiwa premana, puniki mahawinan pemargi vidya danane sane sampun kaicen ring gria utawi paumahan olih guru rupaka, piteket-pitekat ring sekolah olih sang maha guru pangajian kawiaktiannyane sampun tan prasida karesepang lan kabutang olih para yowanane sane ngemban pamargi sisya sasana.
Sane kaping kalih sane mahawinan titiang ngaturang daging pamargi vidya danane puniki wantah mawiwit saking pupulan daging-daging pustaka suci, sastra-sastra agama utawi lontar-lontar sane kewentenannyane pingit, mataksu, turmaning mautama pisan minakadin ipun :
-          Munggah ring daging lontar aguron-guron Sang Ekalawya
-          Pustaka suci slokantara
-          Pustaka Sarasamuscaya
-          Lontar sisya sasana
-          Maka miwah ring pustaka  the world’s eternal religion
Ida dane sareng sami pamekas para yowanane sane dahat tresna sihin titiang mungguwing munggah ring daging  pustaka utawi refrensi the world eternal religion kabaosang daging pamargi vidya danane sane kapaiketan sareng katattwan dana puniane punika  yening rerehang ring Etemology kata utawi wiwitan krunane kepah dados kakalih minakadin ipun vidya mapiteges Aji kaweruhan, kawiadnyanan, karirihan, kawigunan maka miwah kadiatmikan, yening dana mapiteges paweweh, wantuan,  maka miwah patulungan ring sang sane katiben kasengkalan. Ngararis yening ingkupang badihan krunane ring ajeng vidya dana mapiteges utsaha,yasa kerti mayadnya paweweh kaweruhan majeng ring sang sane katiben awidya utawi ring sang sane durung tatas sauninga saparindikan aji kadiatmikan pamargi agama hindune.
Ida dana sareng sami, pamargi vidya danane taler sampun tinggar kasurat ring daging lontar aguron-guron Sang Ekalawya, sane maosang sekadi asapuniki vidya dana kawiaktiannyane wantah pinaka piranti negepin kewentenan swadharma dana punia vidya, swadharma dana punia widya wantah gegelaran swadharma mapunia sane mapiranti aji kaweruhan utawi sastra aji sane dahating mawibawa kawentenannyane. Indike puniki kecihnayang ring pamargi Sang Ekalawya sane jagi nunas ajah-ajah ring Sang Maha Guru Drona, duaning sang ekalawya nenten saking pratisantane sisya ksatria saking wangsa kuru, Sang maha Guru Drona nenten nadosang  Sang Ekalawya sareng ring pasraman aji payudan. Duaning ritatkalaning punika Sang Maha Guru Drona kantun ngicen pawara-warah ring sanak panca pandawa lan watek para korawane ngeninin indik nganggen aji papanahan utawi aji astra. Sang Maha Guru Drona meduwe sisya arjuna pinaka sinaih tunggil sanak panca pandawa sane pinih ririh ring aji papanahan. Sang Ekalawya kalane punika katundung olih Maha guru Drona mangda matulak wali saking pasraman duaning nenten mawangsa kasatria. Sang Ekalawya raris bendu kawentenannyane turmaning masemaya jagi pacang matanding aji papanahan ring Sang Arjuna yening dane Sang Ekalawya sampun ririh ring papanahan. Ring tengahing wana Sang Ekalawya nguwangun arca marupa Sang Maha Guru Drona irika dane sarahina-rahina majah-ajah aji papanahan satwinaluya wenten Sang Maha Guru Drona. Gelis nincap cinarita sampun sane mangkin Sang Ekalawya ririh ring aji papanahan, muwali malih Sang Ekalawya matur ring Ida Sang Maha Guru Drona ngatur uningayang jagi pacang  matanding papanahan ring Sang Arjuna. Ritatkalaning punika Maha Guru Drona ajerih manah Ida nandingin Sang Arjuna dwaning Sang Ekalawya dahat lintang ririh ring aji astra utawi aji papanahan. Maha Guru Drona ngeraris nitah Sang Ekalawya mangda prasida ngaturang punia mapiranti antuk ibu jari sang ekalwaya ring Maha guru pinaka niyasa Sang Ekalawya sampun nunas ajah-ajah kaweruhan ring Sang Maha Guru Drona. Piranti utawi sarana ibu jari Sang Ekalawya sane katur ring Sang Maha Guru Drona pinaka cihna vidya dana satya ring pasinggihan Maha Guru Drona.
Ida dane sareng sami pamekas majeng ring para sisya hindu ring Bali, mangde sida dangan penampene mangde sida yukti-yukti tatas sauninga ring kawentenan daging parikrama vidya dana punika sane mangkin jagi aturang titiang, pidabdab nincapang pamargi vidya dana nganutin sinalih tunggil pahan ring daging katattwan dana punia punika minakadi :
-          Pemargi sane kapertama, nincapang vidya dana punika wantah sida ngemargiang guru susruha antuk ngelaksanayang sarahina-rahina nguwacen sedaging sane muatang aji kaweruhan pinaka swadharmaning sisya manggihin  ring surat kabar, facebook, google, pustaka-pustaka kakawin, geguritan, kekidungan, twetter,  maka miwah sane lianan.
-          Pemargi sane kaping kalih, nincapang pemargi vidya dana antuk ngelaksanayang nyurat sehananing aksara utawi nyurat buku, novel, artikel, cerpen, puisi, majalah, sane katur ring maha guru, semeton lan sawitra sane durung uning pinaka niyasa rasa vidya danane kacihnayang.
-          Pamargi sane kaping tiga, wantah ngemargiang vidya dana antuk ngelaksanayang vada tarka manut sesanti vedanta inggih punika brain storming utawi mabligbagan, matetimbang wirasa pamekas keanggen srana ngruruh kasukertan jagat lan natasain kawentenan pikobet ring soang-soang angga para yowana hindu Bali.
Tatiga pemargi nincapang vidya dana ring ajeng kabaos “three culture, tradition, behaviour  in our school ”       
Ida dane sareng sami, ring ajeng sampun prasida titiang maosang saparindikan kewentenan vidya dana lan pemarginnyane, sane mangkin jagi aturang titiang kasukseman vidya dana nganutin sinalih tunggil bacakan ring daging katattwan dana punia. Kasukseman vidya dana sampun prasida kasurat ring daging pustaka suci Slokantara ring sloka 21
“Ikang aweh sekul, kanisthadana ngaranya; ikang wwang adana mas manik, madhayama-dana ngaranya. Muwah ikang wwang aweh kanya, uttamadana ngaranya. Muwah ikang wwang amarah mahari dharma aji sastragama, manuduhyaken hala hayu ning ulah, anantadana ngaranya, tan pahingan phala nika, ling sang hyang Agama Widhi”.
Tegesnyane : yening mewantu ngicen bogha amatra punika kasuksemannyane akidik pisan, ngewantu ngicen jinah wantah kasuksemannyane madya kawiaktianne, yening ngicen marupa sang magara anak istri kawiaktiannyane utama tur ageng pisan sakewanten yening ngicen piteket ajah-ajah dharma lan tetuwek pustaka nganutin parilaksana sane kaon wiadin luwih. Pahalannyane dahat tan sinipi.
Ida dane sareng sami, manut daging slokantara ring ajeng,maka cihna kasukseman vidya dana punika negepin kewentenan viveka jnanane sane wenten ring  angga sarirane I manusa pamekas majeng ring para yowanane sane ngemban sisya sasana ring jagate sida sidaning ngemolihang moksartham jagadhita ya ca ithi dharma. Antuk punika ngiring sane mangkin para yowana hindune ring pulina Bali, medue rasa jengah melajah, mekinkin rihin nabdabang manahcika, wacika, lan kayika sida jagat Baline tetep setata ajeg riwekasan.
Ida dane sareng sami sane dahat mustikayang titiang, yening cutetang titiang pupulan daging pidarta titiange di wawu inggih punika :
-          Sane mahawinan pemargi vidya dana tatuwek dana punia dahat meled titiang aturang duwaning medasarin antuk pakibeh parilaksana yowanane ring aab jagat sekadi mangkin sane ketah kebaos era zaman globalisasi lan medasar atuk wiwitan pupulan daging sastra-sastra agama hindune sane munggah ring daging lontar aguron-guron sang ekalawya, pustaka suci slokantara, pustaka sarasamuscaya, lontar sisya sasana, maka miwah ring pustaka  the world’s eternal religion
-          parikrama pidabdab nincapang pamargi vidya dana pinaka sinalih tunggil bacakan ring daging katatwan dana puniane wantah kemargian antuk nincapang rasa ngewacen utawi mamaca, rasa nyurat sehananing aksara lan paplajahane, rasa mabligbagan, matetimbang wirasa sane ketah kebaos tarka vada
-          kasukseman vidya dana punika wantah negepin kewentenan viveka jnanane sane wenten ring  angga sarirane I manusa pamekas majeng ring para yowanane sane ngemban sisya sasana sane sampun tatas kesurat ring slokantara.
Ida dane sareng sami sane dahat kusumayang titiang wantah kadi asapunika prasida titiang ngaturang jagra paungu atur amtara, yening wenten singsal atur titiang sane nenten anut ring pikayunan ida dane titiang nunas agung rena pangampura, raris maka wasananing atur puputan titiang antuk parama santih


                                                            Om Santih, Santih, Santih, Om 

No comments:

Post a Comment

Literasi Digital Versi Aplikasi Book Creator Hindu

            Literasi serasa sepi, karena kemampuan peserta didik dalam hobby membaca sebagai bagian dari literasi mulai menurun dari kurun w...