Friday, March 24, 2017

SAD KERTIH MAKA JALARAN NYUJUR JAGATDHIT LAN MOKSA

DHARMA WACANA UTSHAWA DHARMAGITA 2012

SAD KRTIH MAKA JALARAN NYUJUR JAGATDHITA LAN MOKSA


“Om Swastyastu”
              Kaping ajeng suksma atur uningayang titiang, majeng ring sang ugra wakya, antuk galah sane sampun prasidha kapaica ring padewekan titiang. Sadurung lantur titiang matur, ngaturang minakadi jagra paungu atur amatra, sembah pangubakti mesrana antuk manah subhakti susrusa katur majeng ring linggih Ida Sang Hyang Amurbeng Sarat. Dumadak, tumus sueca ida mapaica wara nugraha kerahajengan, majeng ring ida dane sareng sami asapunika taler ring padewekan titiang. Sih sanmantan Ida Sang Hyang Parama Kawi wantah  keanggen titiang geguat, dumadak prasidha antuk titiang matur – atur rikalaning subha dewasa rahinane mangkin.
“OM ANOBADRAH KRATAWO YANTU WISWATAH”
Mogi – mogi pikayunan sane dahat mautama prasida mijil saking pangidering bhuana
               Para Manggala Nayaka Panureksa sane dahat mustikayang titiang, asapunika taler para pamilet Utshawa dharma wacana sane sampun prasida rauh ring galahe sane dahat kusumayang titiang maka miwah Ida dane sameton titiang sareng sami sane banget tresna sihin titiang.
                Mungguing daging utawi murdan dharma wacana sane aturang titiang,  nenten wenten tios wantah ngeninin separindikan “Sad Krtih Maka Jalaran Nyujur Jagatdhita lan Moksa” 
Ratu ida dane  pamiarsa semeton titiang sareng sami sane dahat kusumayang titiang, risejeroning titiang mahbahang kalih nguningayang sedaging ipun, pacang bahbahang titiang manut paletan – paletan  ipun sekadi asapuniki :
1.      Punapi mahawinan turmaning napi sane kawastanin Sad Krtih punika.
2.      Napi kemanten paletan – paletan Sad Krtih punika tur napi artos soang – soang nyane.
3.      Sapunapi pidabdab iraga rikalaning pacang ngemargiang sepulah palih Sad Krtih punika mangda prasida nyujur Jagatdhita lan Moksa.
              Ratu ida dane semeton titiang sareng sami sane manubagia, ratu ida dane sareng sami sampun pastika sauninga tur pawikan, maosang indik agama lan tutur-tutur kadiatmikan ring sajeroning kawentenan jagate sekadi mangkin sane ketah kebaos era kesejagatan utawi zaman globalisasi, wantah pabuat sane dahat mautama pisan. Sekadi wewangunan ring jagat Pulina Baline kapungkur wekas tan lempas saking tattwa-tattwa sane pinaka pakukuh dasar Agama Hindune maka miwah pinaka kereb ring sedaging tingkah polah para pertak janane, mangda prasidha ngawetuang parilaksana sane susila, dharma lan santih. Akeh wiakti tattwa-tattwa Agama Hindune sane patut resepang tur kemargayang anggen nyujur kahanan jagat sukertha, sinalih tunggil wenten kebaosang “Sad Krtih”
              Ratu Ida dane semeton titiang sareng sami sane manubagia, ring sajeroning daging lontar Dewa Purana Bangsul miwah ring Purana Bali, sampun tingar kadartayang indik “Sad Krtih” sane mapaiketan sareng katattwan “Sad Winayaka”. Ngeninin Sad Krtih punika yening baosang saka siki teges krunane inggih punika; Sad maduwe arti nemnem lan Krtih mapiteges utsaha, yasa kerti utawi yadnya sane kelaksanayang olih krama hindhune sumangdene sidha ngamolihang kerahayuan, kasukertan maka miwah kaluwihan ring jagate. Raris yening jangkepang badihan krunane ring ajeng inggih punika Sad Krtih dados mapiteges : nenem utsaha utawi yadnya sane kelaksanayang olih krama hindhune, bacakannyane luwir ipun : Atma Krtih, Danu Krtih, Samudra Krtih, Wana Krtih, Jagat Krtih, miwah Jana Krtih.
              Ratu ida dane semeton sareng sami sane dahat kusumayang titiang, mungguing mungguh ring lontar – lontar utawi sastra agamane maosang sinalih tunggil ring lontar Siwa Tatwa Purana maosang sekadi asapuniki;
              “MUAH RIKALANING SANGHARA BUMI, WEKASAN AGE TUAREN. RI PENGULUNING BHUANA TIGA. NDI PANGULUNIA, TAN WANEH SEGARA, DANU, UKIR AGUNG , YA TIKA PANGULUNGING BHUANA”
              Tegesnyane, yening sejeroning jagate kabyiaparan, mewastu di gelis patut katawur ring ulu tigang jagat. Sane encen ulu, nenten wenten tios, ring pasih, ring danu ,ring gunung sane agung, punika sane kebaos ulun jagat
              Ratu ida dane semeton sareng sami sane dahat mustikayang titiang, mangda sidha galang panampene, pacang bahbahang titiang soang-soang pahpahanSad Krtih punika.
              1).  Atma Krtih inggih punika : yadnya sane kalaksanayang matatujon ngupapira Sang Hyang Atma. Utsaha puniki kalaksanayang antuk nangun upacara Ngaben, Mamukur, miwah upacara Pitra Yadnya siosan. Yasa kerti puniki manut pidabdab ipun mapaiketan sareng Pamujan Ida Sang Hyang Siwa Raditia.
2). Danu Krtih inggih punika : yadnya utawi yasa kerti marupa upacara mamendak tirtha, mapulang pakelem ring danune, yadnya ring carik miwah pabianan. Manut pidabdabipun yasa kerti puniki mapaiketan sareng pamujan Dewi Ratih.
3).   Samudra Krtih inggih punika : yadnya utawi yasa kerti sane kalaksanayang matatujon ngupapira kahanan segarane. Wangun nyane marupa upacara mapakelem ring segara, upacara nangluk merana, mareresik ring pasisi miwah sane tiosan. Nganutin katattwanipun, yadnya puniki mapaiketan sareng pamujan Ida Hyang Baruna.
4).   Wana Krtih inggih punika : yadnya utawi yasa kerti sane kalaksanayang matatujon miara tur nyaga alas miwah gununge saha sekancan dagingipun. Wangun nyane marupa upacara mapulang pakelem ring gunung, alas, upacara ngerasakin, nanem wit taru saha miara sarwa tumuwuhe. Manut katattwanipun, yadnya puniki mapaiketan sareng pamujan Ida Bhatara Kala.
5).   Jagat Krtih inggih punika : yadnya utawi yasa kerti ring biwana. Wangunipun marupa upacara tawur agung, caru marebhu bumi, caru manca kelud, Ngresigana, miwah sane lianan. Manut katattwanipun, yadnya puniki mapaiketan sareng pamujan Ida Bhatara Gana.
6).   Jana Krtih inggih punika : yadnya utawi yasa kerti sane kalaksanayang marep ring sesamen jadma. Wangunipun marupa upacara dharma kahuripan minakadinnya sekancan sane ngeranjing upacara manusa yadnya.
                     Ratu ida dane sareng sami, sane mangkin aturang titiang sapunapi pidabdab iraga krama hindhune rikala pacang ngemargayang sapulah – palih Sad Krtih prasida anggen jalaran nyujur jagadhita lan moksa punika, ring sastra sarascamuscaya kaucap;
“APAN IKANG DADI WWANG, UTAMA JUGA YA, NIMITANING MANGKANA, WENANG YA TUMULUNG AWAKNYA SANGKENG SANGSARA, MAKA SHADANANG SUBHA KARMA, HINGANING KOTAMANING DADI WWANG IKA”
Artosnyane; panumadian dados manusa, janten utama pisan riantukan prasida nulungin padewekan iraga saking kesengsaran puniki, antuk parilaksana sane patut, sekadi asapunika keluihan panumadian dados manusa.
Nureksain indik daging Sarascamuscaya ring ajeng sepatutne iraga ngaturang suksemaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan sampun mapaica kahuripan sekadi mangkin, antuk punika pinaka nyihnayang baktin iraga majeng ring Ida, patut iraga ngemargayang titah agama sinalih tunggil ngemargayang panca yadnya, sekadi murdan dharma wecanan titiang ngeninin parindikan Sad Krtih mangdane prasida kemargayang olih krama hindhu mangda jagate puniki sida ngemangguhang tata tentrem kerta raharja, nganutin kawentenan  soang – soang napike punika nista, madya, maka miwah utamaning yadnya, tur sane patut keelingan mangda yadnya punika mangda madasar sangkaning kayun suci nirmala tanpa leteh.
                     Ratu ida dane sareng sami sane dahat mustikayang titiang, sane mangkin purun titiang ringkes daging atur titiang diwawu;
1.      Sad Krtih : nemnem yasa kerti utawi yadnya sane kemargayang olih krama hindhune sekadi: Atma Krtih, Danu Krtih, Samudra Krtih, Wana Krtih, Jagat Krtih, miwah Jana Krtih.
2.      Mejalaran kayun suci nirmala tanpa leteh prasida ngemargayang Sad Krtih punika anggen nyegjegang jagate, mangda prasida ngemolihang Moksartam Jagadhita Ya Ca Ithi Dharma
                     Ratu ida dane semeton titiang sareng sami sane manubagia, wantah sekadi asapunika prasidha titiang matur minakadi jagra paungu amatra, mogi - mogi napi sane aturang titiang punika wenten pikenoh ipun, maka kirang nyane antuk titiang nartayang, banget titiang ngelungsur geng rena sinampura. Sekadi sesenggakane ngatak wayah nongklang – nongklang wiyakti atur titiang, maka wasananing atur, puputang titiang antuk parama santih.

              “Om Santih, Santih, Santih Om”

No comments:

Post a Comment

Literasi Digital Versi Aplikasi Book Creator Hindu

            Literasi serasa sepi, karena kemampuan peserta didik dalam hobby membaca sebagai bagian dari literasi mulai menurun dari kurun w...